หลาย ๆ คน คงเคยสงสัยว่า สิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่เราใช้กันอยู่ในชีวิตประจำวันนั้น ได้มาตรฐานและปลอดภัยต่อการใช้หรือไม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับคนที่เรารัก และใส่ใจ กระทรวงอุตสาหกรรมโดยสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมตระหนักถึงความสำคัญของคุณภาพ และความปลอดภัยในเรื่องดังกล่าวเช่นกัน และได้กำหนดมาตรฐาน (มอก.
อ่านบทความอัตโนมัติ การชั่งตัวยา ผู้เป็นเภสัชกรจะต้องรู้จักการชั่งตัวยา โดยใช้มาตราต่างๆ เพื่อให้การปรุงยาเป็นไปตามตำรับยา หรือใบสั่งยา และการชั่งแบบโบราณ หมอนิยมใช้เครื่องหมาย "ตีนกา" บอกน้ำหนัก วางไว้ท้ายชื่อตัวยานั้น ๑. ๑ เครื่องหมายตีนกา เป็นเครื่องหมายที่หมอโบราณนิยมใช้บอกขนาดของตัวยาในใบสั่งยา มีลักษณะคล้ายเครื่องหมาย กากบาท ตำแหน่งต่างๆในเครื่องหมายจะบอกถึงมาตรา เครื่องหมายตีนกาเทียบน้ำหนักที่ใช้ในตำรายาไทย ตัวอย่างการอ่านค่าเครื่องหมายตีนกา อ่านได้ดังนี้ คือ ๑ ชั่ง ๒ ตำลึง ๓ บาท ๕ สตางค์ ๔ เฟื้อง ๖ ไพ ๑. ๒ มาตราชั่ง แบบโบราณ ๔ ไพ เท่ากับ ๑ เฟื้อง ๒ เฟื้อง เท่ากับ ๑ สลึง ๔ สลึง เท่ากับ ๑ บาท ๔ บาท เท่ากับ ๑ ตำลึง ๒๐ ตำลึง เท่ากับ ๑ ชั่ง ๕๐ ชั่ง เท่ากับ ๑ หาบ ๑ ชั่ง เท่ากับ ๘๐ บาท ๑ บาท เท่ากับ ๑๕ กรัม (เมตริก) ๑ หาบ เท่ากับ ๕๐ ชั่ง/ ๖๐, ๐๐๐ กรัม (๖๐ ก. ก. ) ๑. ๓ มาตราชั่งเปรียบเทียบ ไทย – สากล (เมตริก) ๑ หุน เท่ากับ ๐. ๓๗๕ กรัม ๑ ฬส เท่ากับ ๐. ๑๑๗๑๘๗๕ กรัม ๑ อัฐ เท่ากับ ๐. ๒๓๔๓๗๕ กรัม ๑ ไพ เท่ากับ ๐. ๔๖๘๗๕ กรัม ๑ เฟื้อง เท่ากับ ๐. ๘๗๕ กรัม ๑ สลึง เท่ากับ ๓. ๗๕๐ กรัม ๑ บาท เท่ากับ ๑๕ กรัม ๑ ตำลึง เท่ากับ ๖๐ กรัม ๑ ชั่ง เท่ากับ ๑, ๒๐๐ กรัม ๑ หาบ เท่ากับ ๖๐, ๐๐๐ กรัม หรือเท่ากับ ๖๐ กิโลกรัม ๑.
11 ลิตร) ส่วนในสหรัฐอเมริกา 1 บาร์เรล = 42 แกลลอน (เท่ากับ 158.
2466 (รัชกาลที่ 6) มาตรา 13 ข้อ 2 วิธีประเพณี โดยระบุว่า นาม, อัตรา และ อักษรย่อ ตามลำดับ เกวียนหลวง ให้เท่ากับ สองพันลิตร (กว. ) บั้นหลวง ให้เท่ากับ พันลิตร (บ. ) สัดหลวง ให้เท่ากับ ยี่สิบลิตร (ส. ) ทะนานหลวง ให้เท่ากับ หนึ่งลิตร (ท. )
มาตราชั่ง ตวง วัด ผู้เป็นเภสัชกรจะต้องรู้จัก มาตราชั่ง ตวง ของไทยและสากล เพื่อให้การปรุงยาเป็นไปตามตำรับยา และมาตรฐานสากลในการเขียนบอกน้ำหนักตัวยา หมอนิยมใช้เครื่องหมาย ตีนกา บอกน้ำหนัก วางไว้ท้ายชื่อของตัวยานั้น ๆ เครื่อง หมายตีนกา ตัวอย่างการอ่านค่าจากเครื่องหมายตีนกาจากภาพได้ น้ำหนัก 2 ชั่ง, 2 ตำลึง, 3 บาท, 2 สลึง, 1 เฟื้อง, 2 ไพ มาตราวัดเปรียบเทียบ มาตรา วัดของไทย มาตราเมตริก ๒ เมล็ดงา (วัดตามยาว) = ๑ เมล็ดข้าวเปลือก ๔ เมล็ดข้าวเปลือก = ๑ องคุลี ๐. ๑๗ เมตร ๑๕ องคุลี = ๑ ชั้นฉาย (ประมาณ ๑ คืบ) ๐. ๒๕ เมตร ๒ คืบ = ๑ ศอก ๐. ๕๐ เมตร ๔ ศอก = ๑ วา ๒. ๐๐ เมตร ๒๐ วา = ๑ เส้น ๔๐. ๐๐ เมตร ๔๐๐ เส้น = ๑ โยชน์ ๑, ๖๐๐.
อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับตวงยาน้ำ ช้อนชา เราควรใช้ช้อนชาที่ได้จากสถานพยาบาล ซึ่งเป็นช้อนชาที่ได้มาตรฐาน และไม่ควรนำช้อนชาที่ใช้ในครัวเรือนมาตวงยาเพราะจะทำให้ได้ปริมาตรที่ไม่ตรงตามความจริง เนื่องจากมียาบางตัวที่ต้องตวงให้ได้ปริมาณที่แน่นอน ถ้าไม่อย่างนั้นจะทำให้ได้รับยาเกินขนาดและเป็นอันตรายได้ หรือถ้าได้รับยาน้อยกว่าที่ควรจะได้รับจะทำให้การรักษาไม่ได้ผล ซึ่ง 1 ช้อนชา มีปริมาตรเท่ากับ 5 มิลลิลิตร หรือ 5 ซีซี ตวงยาให้เต็มขอบบนของช้อนชาพอดี ครึ่งช้อนชา มีปริมาณเท่ากับ 2. 5 มิลลิลิตร หรือ 2. 5 ซีซีตวงยาแค่ขีดกลางของช้อนชาพอดี 2. ช้อนโต๊ะ ช้อนโต๊ะมาตรฐานมีปริมาตรเท่ากับ 15 ซีซี หรือ 15 มิลลิลิตร และไม่ควรนำช้อนโต๊ะสำหรับรับประทานอาหารมาตวงยาเนื่องจากปริมาตรที่ได้ อาจจะไม่ตรงตามมาตรฐานและเกิดความผิดพลาดในเรื่องของปริมาณตัวยาที่ผู้ป่วยควรได้รับถ้าไม่มีช้อนโต๊ะมาตรฐานให้ใช้ถ้วยตวงตวงถึงขีด 15 มิลลิลิตร 3. ถ้วยตวงยา จะมีขีดปริมาตรบอกที่ข้างถ้วยซึ่งชนิดของถ้วยตวงยาจะมีทั้งแบบที่มีขีดบอกเป็นหน่วยมิลลิลิตร หรือบางชนิดจะบอกเป็นหน่วยช้อนชา และช้อนโต๊ะด้วยดังรูป 4. กระบอกฉีดยาพลาสติกที่ไม่มีเข็ม ( Syringe) เป็นอุปกรณ์สำหรับตวงยาที่ใช้ป้อนยาเด็กได้ง่าย และตวงได้ค่อนข้างแม่นยำ มี 3ขนาดคือ 3 มิลลิลิตร 5 มิลลิลิตร และ 10 มิลลิลิตร 5.
ซี. (cubic centimetre, cm^3) เช่น เบียร์กระป๋องมีความจุขนาด 330 ซม^3 เป๊บซี่หรือโค้กขนาด 325 ซม^3 แชมพูขนาด 400 ซี.
(decilitre, dl), เซนติลิตร, ซล. (centilitre, cl), มิลลิลิตร, มล. (millilitre, ml) ซึ่งยังคงใช้กันมากในปัจจุบัน เช่น ระบุราคาน้ำมันเบนซิน ดีเซล แก๊สโซฮอล์ ว่าเป็นลิตรละเท่าไร บอกความจุของน้ำอัดลมในขวดเป็น 1. 25 ลิตร, 2 ลิตร บอกความจุของวิสกี้ เบียร์ ไวน์ ในขวดเป็น l, dl, ml หรือ cl บอกความจุของแชมพูในขวดเป็น ml เป็นต้น ความสัมพันธ์ของหน่วยเหล่านี้คือ 1 l (1 ลิตร) = 10 dl = 100 cl = 1000 ml หน่วยที่ใหญ่กว่าลิตรก็มี เช่น เดคาลิตร, ดคล. (decalitre, dal) ซึ่งเท่ากับ 10 ลิตร เฮคโตลิตร (hectolitre, hl) ซึ่งเท่ากับ 100 ลิตร เป็นต้น ระบบอังกฤษมี ลูกบาศก์ฟุต (ft^3) ลูกบาศก์นิ้ว (in^3) ซึ่ง 1 ft^3 = 28. 317 l (ลิตร) = 28, 317 cm^3 = 0. 028317 m^3 1 in^3 = 1. 6387 x 10^–5 m^3 หน่วยปริมาตรของต่างประเทศที่เราได้ยินกันยังมี แกลลอน (gallon) 1 แกลลอน = 4. 546 ลิตร (British Imperial gallon) ส่วนแกลลอนของสหรัฐอเมริกา (U. S. gallon) ไม่เท่ากับของอังกฤษ กล่าวคือ 1 U. gallon = 3. 785 ลิตร สำหรับน้ำมันปิโตรเลียม ยังมีการใช้หน่วย บาร์เรล (barrel) โดยที่ 1 บาร์เรลเท่ากับประมาณ 158. 9873 ลิตร และ 1 บาร์เรล = 35 แกลลอนอังกฤษ (เท่ากับ 159.
๒๓๔๓๘ ๒ อัฐ เป็น ๑ ไพ ๐. ๔๖๗๗๕ ๔ ไพ เป็น ๑ เฟื้อง ๕ หุน เป็น ๐. ๕ ตำลึง ๑. ๘๗๕ ๒ เฟื้อง เป็น ๑ สลึง ๑๐ หุน เป็น ๑ สลึง ๓. ๗๕ ๔ สลึง เป็น ๑ บาท ๔ สลึง เป็น ๑ บาท ๑๕. ๐๐ ๔ บาท เป็น ๑ ตำลึง ๑. ๖ ตำลึง เป็น ๐. ๑ ชั่งจีน ๖๐. ๐๐ ๒๐ ตำลึง เป็น ๑ ชั่ง ๓๒ ตำลึง เป็น ๒ ชั่งจีน ๑, ๒๐๐. ๐๐ (๑. ๒ กก. ) ๕๐ ชั่ง เป็น ๑ หาบ ๑๐๐ ชั่ง เป็น ๑ หาบจีน ๖๐, ๐๐๐. ๐๐ (๖๐ กก. ) ๒๐ ชั่ง เป็น ๑ ดุล ๒๔, ๐๐๐. ๐๐ (๒๔ กก. ) ๑๐ ดุล เป็น ๑ เภรา ๒๔๐, ๐๐๐๐๐ (๒๔๐ กก. ) (๑๐ สลึง เท่ากับ ๑ ตำลึงจีน เท่ากับ ๑ ชั่ง จีน เท่ากับ ๖๐๐ กรัม) มาตราตวง เปรียบเทียบ มาตราของไทย มาตราเมตริก 1 ทนาน 1, 000 ซีซี (1 ลิตร) 15 หยด 1 ซีซี 1 ช้อนชา (หรือกาแฟ) 4 ซีซี 1 ช้อนหวาน 8 ซีซี 1 ช้อนโต๊ะ (ช้อนคาว) 15 ซีซี 1 ถ้วยชา (หรือกาแฟ) 30 ซีซี ยาผง 1 ช้อนชา 1 กรัม
adminrugs.com, 2024